Meerdaags wandelen voor beginners: Entre Lesse et Lomme

Wilde, kinderloze dagen

De meerdaagse wandeling Entre Lesse et Lomme, hoe doe je dat, hoe ging dat en hoe kwamen we op het idee om dat te doen?

10 tot 16 juli 2022… 7 historische dagen waarop onze kinderen allebei op kamp waren. Een golf keuzestress overspoelde ons dan ook. Dat Tim en ik die periode gingen gebruiken voor iets dat we nog nooit eerder deden en we niet kunnen doen met kinderen, dat stond vast. Maar wat dan? Wandelen, fietsen of iets helemaal anders? ‘Gewoon’ vanuit een uitvalsbasis of met bagage? Ver weg of zeer dichtbij? Wat als er iets gebeurt met de kinderen en we moeten ze ophalen?

Allerlei opties en bestemmingen passeerden de revue. De knoop werd dan ook pas doorgehakt eind juni toen ik eindelijk dé perfecte wandelroute vond voor tijdelijk kinderloze ouders op de dool. Met buitengewone plannen maar ook een behoorlijke portie beginnersstress.

Benieuwd wat het werd? Maak je klaar voor een portie meerdaags wandelen voor beginners!

Keuzestress en overtuigingskracht

Dat het meerdaags wandelen werd, dat stond al een tijdje vast. Een fietsreis deden we al eens (en het materiaal ligt nog steeds op de zolder…) dus nu wilden we eens van dat andere meerdaagse trippen proeven (en weeral nieuw materiaal kopen dus :-)). De wederhelft zag het uitstapje echter eerst als een comfortabele wandeltrip tussen B&B’s. Hallo!? We zijn misschien al wat grijs maar nu het nog kan ga ik toch liefst voor wat meer avontuur. Sleuren met de tent en kamperen op bivakzones (plekken waar het toegelaten is om voor één nacht te kamperen, zonder grote voorzieningen) bijvoorbeeld.

En dan hadden we het nog niet over een bestemming. Eerst passeerden Nederland en de Vogezen de revue, maar daar maakte ik me zorgen over de afstand tot thuis indien er iets zou zijn met de kinderen (ik weet het, enorm kleine kans maar toch). De keuze is enorm in de wereld van de GR-routes en lange-afstandsroutes, ook in België. Ik zag dan ook even het bos door de bomen niet meer.

En hoe organiseer je je wanneer je start op punt A en eindigt op punt B. Het vooruitzicht om met bussen of meerdere auto’s te werken demotiveerde me alleen maar. Maar toen passeerde de wandeling ‘Entre Lesse et Lomme‘ rond Libin in de bossen van Saint-Hubert mijn zoekpad.

Entre Lesse et Lomme in een notendop

Daarom vonden wij Entre Lesse et Lomme een perfecte wandeling voor meerdaags wandelen voor beginners als ons:

• De wandeling is een langeafstandswandeling die voor maar liefst 95 % over onverharde paden en bijna non-stop door het woud loopt.
• Entre Lesse et Lomme is lusvormig en vormt een route rond het dorp Libin en raakt verschillende dorpjes bijna. Er zijn ook verbindingslussen naar de verschillende dorpscentra. Je kan er dus altijd ‘uitstappen’.
• In deze dorpjes is echter amper een winkel of bakker te vinden. Het is dus noodzakelijk om voor 3 of 4 dagen eten mee te nemen en je water uit de natuur te halen. Ideaal om vriesdroogmaaltijden en waterfilter te testen in een veilige omgeving.
• De route is in z’n geheel 78 km lang en perfect bewegwijzerd met groene bordjes en oriëntatiepunten.
• Onderweg zijn 3 bivakzones voorzien waar je legaal kunt kamperen. Midden in het bos uiteraard, om je meerdaags bosbad niet te moeten onderbreken.
• Er ligt één hotel en één camping op de route. Voor wie 3 nachten bivakkeren iets teveel van het goede is, kun je dus ook opteren voor een iets luxueuzere versie van deze route. Wat wij dan ook deden. Buiten-Gewoon is al buitengewoon genoeg.

Deze route was dan ook het ideale compromis voor ons: wild genoeg voor mij, realistisch en comfortabel genoeg voor Tim en genoeg plan B’s beschikbaar voor een avontuurlijke controlefreak zoals mij.

De voorbereidingen en packlist voor een meerdaagse wandeling voor beginners

Hoe eenvoudig het ook klinkt, je hebt best wat materiaal nodig voor zo’n meerdaagse bivaktocht. En aangezien je alles op je rug moet dragen, is dit best zo licht mogelijk. Je familietent meesleuren is dan ook echt geen optie.

Wat sleurden wij zoal mee op onze meerdaagse wandeling:

• Trekkingrugzak: het begin van alles is de juiste trekkingrugzak. Even proberen in de winkel is heel iets anders dan er enkele dagen één uitproberen onderweg. Dan pas voel je de verschillen. Eén lenen of huren is dan ook een zeer goeie optie voor de eerste tocht. Omdat we niet zeker waren of we dit soort toestanden meerdere keren gingen doen, deden we een beroep op onze vrienden en vroegen we eens heel lief of we hun trekkingrugzak mochten lenen. Het werd een oude rugzak van Lafuma en een vrouwenmodel (55+15L) van Deuter. Merci Kim en Frederik! We weten nu perfect welke keuze te maken voor een volgende tocht.
• Slaapmateriaal: Tijdens corona investeerden we reeds in wat lichtgewicht kampeermateriaal. Gekocht als ons plan B voor coronareizen (indien de grenzen gesloten bleven) dat we eigenlijk nooit uit de kast moesten halen. Maar deze tentjes komen steeds goed van pas. We gebruikten ze al op een korte avonturen trip naar de Ardennen en op bushcraftavontuur. Het merk Forclaz van Decathlon voldoet voor ons voorlopig perfect en zorgde dat we voor 4 gezinsleden niet in superduur materiaal moesten investeren zonder aan gewicht in te boeten. Perfect dus voor beoefenaars van haalbaar avontuur. We kozen voor deze 3 persoons Forclaz trekkingtent in Decathlon (2 stuks hebben we voor ons en de kinderen) en in deze compacte matjes. Onze slaapzakken zijn al wat ouder, vrij omvangrijk en niet geschikt voor temperaturen onder de 5 graden. Wanneer we plannen hebben buiten de zomer, investeren we eens in beter slaapmateriaal. Al kregen we al het advies voor fleece lakenzakken als extra laagje.
• Eten en drinken:
  • Ook voor ons eten grepen we naar ons vertrouwde Decathlonmerk Forclaz. Online bestelden we een doos vol vriesdroogmaaltijden. Hierbij wordt ook alle water onttrokken uit het voedsel waardoor het heel wat lichter en compacter is. Daarnaast is het ook lang houdbaar. De spaghetti, de müsli en de rijstpudding vonden we alvast zeer lekker!
  • Water zorgt voor het meeste gewicht en hier kun je niet echt op besparen. Voor deze trip waarop hoge temperaturen voorspeld werden, kochten we beiden een camelbag van 2L. Dit konden we in een zijzak van onze backpack steken en voorzag ons met een slangetje van water. Daarnaast namen we nog wat drinkbidons mee en een thermos om water warm te houden na het koken. Handig om water te verzamelen onderweg voor het avondeten en als tussenstap voor het filteren.
  • Water uit de natuur: Om nooit zonder water te vallen is het hebben van een waterfilter enorm belangrijk. Zomaar uit een beek drinken is geen goed idee (E.colli enz). Helaas vond ik het wel een huzarenstukje om vanop tal van blogs de handigste optie te vinden. Dit is het resultaat van m’n vooronderzoekje:
    • Kies steeds voor stromend en helder water. Als je leven en beestjes ziet in het water ziet het er alvast goed uit qua waterkwaliteit.
    • Troebel water kun je eventueel eerst door een koffiefilter gieten.
    • Dit water 5 minuten koken is voldoende om alle bacteriën en virussen uit het water te halen. Voor ons avondeten deden we dit dan ook omdat we toch warm water nodig hadden voor de maaltijden. Maar het is ook nodig om wat spaarzaam te zijn met je gascassette (hadden er maar één mee) en het neemt wel wat tijd in beslag.
    • Daarom is deze Sawyer SP128 mini waterfilter een handig dingetje. Klein en zeer eenvoudig toe te passen. Water opvangen in de meegeleverde zak en dan rechtstreeks door de filter persen in een drinkfles.
    • Wij voegden ook nog Hadex-druppels (chloor) toe om geen risico te nemen.
    • Dit alles is heel licht compact en zit vanaf nu standaard in m’n rugzak op dagtocht! En we bleven kiplekker!
  • Oploskoffie en theezakjes: waarom het moeilijk maken als het ook zo gemakkelijk kan. Je overleeft de ontbering zonder Nespresso-machine ’s morgens en alcohol voor het slapengaan echt wel.

• Kookmateriaal: ook kookmateriaal zit standaard in je backpack. Ook hier biedt Decathlon enkele perfecte en goedkope opties. Wij kozen voor dit simpele gasbrandertje ter vervanging van ons oude toestelletje van de Action en de bijhorende cassette. Voldoende voor 2 avondmalen en 2 ontbijten. En daarnaast hadden we één kookpotje met deksel mee en wat bestek. Eten doe je rechtstreeks uit het vriesdroogzakje. Bordjes kun je dus thuislaten. Bekers (met maatstreepjes) namen we wel mee.
• Kledij: echte hikers hebben maar 2 outfits mee en wassen er elke dag één uit. Wij…niet. (Bijna) elke dag een verse t-shirt want zo fris ruikt het allemaal niet na het wassen en zonder douche. Zorgt voor heel wat volume maar niet teveel gewicht. Ook al telt elke gram, we hebben dit er wel voor over.
• Hygiëne en veiligheid: We spaarden ook hier al wat bij elkaar de laatste jaren: biodegradeerbare tandpasta en zeep, kleine verpakkingen, een tasje hikers EHBO, dark wood muggenspray uit Canada, zonnecrème en wat medicijnen. Hiermee konden we bovendien een jonge alleenhikster helpen die plots ziek werd op de bivakzone. Bedorven eten, het water of het ene ijsje in een Waals dorpje, wie zal het zeggen… Een moeder neemt altijd het zekere voor het onzekere en bespaart geen gewicht op dit soort dingen. En is blij om iemand anders dochter te helpen als het even misloopt.

Navigeren zonder kaart op Entre Lesse et Lomme

Het goede nieuws is, de route is volledig bewegwijzerd met groene pijlen en markeringen. En goed onderhouden! Ideaal dus voor beginners. Maar toch blijft het risico bestaan dat je een markering mist, vooral naar het einde toe wanneer ons hoofd naar beneden ging hangen :-). Een extra hulpmiddel is dan ook noodzakelijk.

Wij zweren voor navigatie bij volgende digitale tools: m’n Polar Grit x waarop ik draadloos en naadloos routes kan opladen. Na 2 dagen navigeren en registreren had ik nog steeds 50% batterij op m’n horloge dankzij enkele batterijbesparingsopties. Iets wat toch een issue is bij andere horloges.

Daarnaast heb ik ook m’n smartphone met Komoot bij de hand voor een zicht op alternatieve paadjes, doorsteekjes en om te berekenen hoeveel kilometers we nog voor de boeg hadden. Voor zo’n 30 euro, éénmalig, ontgrendel je alle kaarten van de wereld en ben je vertrokken. Ik gebruik deze app ook voor het plannen van allerlei andere routes en de app integreert draadloos en naadloos met m’n horloge. Voorlopig hebben we geen Premiumabonnement waarmee je ook etappes kunt uitstippelen.

Uiteraard hadden we wel de nodige powerbanks bij de hand en waren we zeker op het begin zeer spaarzaam met de batterij. Een kaart is uiteraard de ultieme zekerheid, maar omdat we hier dichtbij bewoond gebied bleven, namen we het risico. Het is en blijft tenslotte België.

De ‘gpx’-track van de originele route vind je gewoon op de website van de route. Je vindt daar ook alle andere mogelijkheden (kaart, app,…). Klik hier. Of je kan deze ook vinden op Route You.

Wanneer je deze, licht ingekorte, route volgt die wij uittekenden op Komoot gaat de etappeverdeling als volgt:

• Etappe 1: Hotel Val de Poix naar bivakzone Bois de Bané: 19 km
• Etappe 2: Bivakzone Bois de Bané naar camping 3 Fontaines: 23 km
• Etappe 3: Camping 3 Fontaines naar bivakzone Bois de Biolin: 27 km. De echte route is zo’n 32 km.
• Etappe 4: Bivakzone Bois de Biolin naar Hotel Val de Poix: 7km

De slaapplekken op Entre Lesse et Lomme

Bivakplaatsen werden tijdens Corona zeer populair bij feestende jongerenbendes. Zeer vervelend voor hikers om uitgeput bij een bende zwijnen terecht te komen die het ‘leave no trace’ adagio niet echt aanhangen. Daarom werden er enkele aanpassingen gedaan. Sommige bivakzones werden verlegd, dieper in het bos en slecht bereikbaar met de auto en ze zijn nu uitsluitend op reservatie.

Hoewel ik er wat schrik voor had, hadden wij geen negatieve ervaringen met deze bivakplaatsen. Behalve een gezin dat een bivakplek gebruikte als éénmalige en goedkope getaway (met bier uit blik en Netflix in de tent…), een groepje jonge gasten met auto dat vuur maakte in het bos maar het wel stil hield en hikers die wilde verhalen vertelden aan het kampvuur die ik vol spanning vanuit de tent volgde. Voor de rest was het zeer rustig en ontmoetten we er vooral hikers.

Wij kozen voor een afwisseling van bivakzones, een hotel en een camping en vonden dit ideaal. Het is tenslotte vakantie en we hoeven niet meteen het wereldrecord ontbering en avontuur in de bossen te halen. Buiten-gewoon en haalbaar avontuur, daar gaan we voor.

Hier vind je de links naar de plekken die wij reserveerden:

Hotel Val De Poix: hotel met basic kamers, uitgebreid avondmaal, lounge terras aan het water, heerlijk ontbijt en mogelijkheid om lunchpakket mee te nemen. Ideaal als startpunt. Je kunt er ook je wagen de hele periode achterlaten. Of kom met de trein. Het treinstation bevindt zich aan de andere kant van de straat. Boek dit hotel via deze link

Bivakzones: Reserveer (gratis) de bivakzones, speciaal voorzien voor deze wandeling via deze link: https://foretsainthubert.wixsite.com/entrelesseetlomme/bivouacs. Wij verbleven onze eerste nacht op Bois de Bané (op zo’n 19km van het hotel) en de derde nacht op Bois de Biolin (op 32 km van camping 3 fontaines of 26km ingekort).

Op zo’n 300m van bivakzone Bois de Bané is stromend water te vinden (een klein stroompje langs weides). Aan Bois de Biolin bereid je je best vooraf voor. Op zo’n 3-tal kilometer voor de camping (minder via de kortste route) ligt het laatste riviertje. Want na deze langste etappe, heb je echt geen zin om nog veel rond te wandelen.

Als alternatief voor de onderstaande camping in de buurt van Lesse, is er nog een bivakzone in het bos: Virée à Chêne.

Camping Trois Fontaines: wij kozen voor een camping op nacht twee. Ideaal om water bij te vullen, batterijen (ook van de smartphone en horloge) op te laden en van het comfort van een terrasje, lekker avondmaal en ontbijt en niet gevriesdroogd lunchpakket te genieten. Deze camping blijkt bovendien een ultieme ontdekking voor ons in de Ardennen. We komen zeker nog eens terug met de kinderen voor de rust, de diertjes, de pods en roulottes, het lekkere (veelal zelfgemaakte) eten en bovenal de sympathieke uitbaters. Deze camping is bovendien het hele jaar open! https://campingtroisfontaines.com/ . Boek bij het reserveren meteen mee je avondmaal, ontbijt en lunchpakket. Wij betaalden voor dit alles 109 euro. Exclusief drankjes (zelfgemaakte sangria!) wel :-).

En hoe zat dat nu met dat wandelen eigenlijk?

Een hele lange inleiding om het pas nu over de wandeling te hebben :-).

De wandeling was mooi en liep inderdaad vooral over onverharde paden en door het bos. Slechts hier en daar kwamen we een huis of autoweg tegen. En ook zeer weinig mensen. De Ardennen leken wel helemaal uitgestorven na twee coronajaren waarop dit door Vlamingen overrompeld werd. De uitbaters zaten dus wel een beetje met de handen in het haar. Bij deze een pleidooi om deze bestemming niet volledig links te laten liggen in de toekomst.

Het stijgen en dalen viel best mee de eerste 2 etappes. Pas op de derde en langste etappes zaten er enkele stevige en langere beklimmingen in. Hiervan hebben wij er eentje overgeslagen door onze schortcut. Gelukkig maar, want m’n achillespezen leken niet echt opgewassen tegen zo’n lange klim met rugzak. Deze etappe rondom het dorpje Lesse en de gelijknamige rivier was echt wel de mooiste. En Camping 3 Fontaines is dan ook een goeie uitvalsbasis om dit eens op het gemak met kinderen te verkennen. Beloofden we onszelf terwijl we zoveel mogelijk kilometers trachtten te malen voor de middag waardoor even pootjebaden in de Lesse er dus niet in zat.

De hele route gaat afwisselend door bossen, heide en velden. Maar gelukkig overwegend bos, een meerwaarde op warme zomerdagen zoals bij ons het geval was. De route is dus zeker ook haalbaar op warme dagen want zeer schaduwrijk. Al vonden we de 28° C op dag 2 wel een maximum. In de nattere maanden zijn waterdichte schoenen zeker een must want zelfs na al die droge dagen lagen er nog plassen op het pad.

Wandelwennen onderweg

Als ongetrainde wandelaars met rugzak (wat dus echt iets anders is dan lopen…) leek onze comfortlimiet te liggen op 20 km stappen. Voor etappe 2 en 3 gingen we dus uit onze comfortzone. Je moet toch wel even wennen aan dit wandelen. Etappe 1 was een piece of cake, op etappe 2 hadden we vooral last van de drukpunten van de rugzak op schouders en heupen en van de temperatuur (28 graden). Etappe 3 voelde bij de start al heel wat beter. Blijkbaar word je hier toch snel aan gewoon. Maar we besloten niet overmoedig te zijn en kozen toch voor een doorsteek die de route zo’n 5 a 6 km inkortte. Dat was een super beslissing, ook al was het niet minder lastig. Ik liep de laatste 10 km dan ook met 2 stokken om m’n achillespezen wat te ontzien. Ook andere hikers leken het toch wat lastig te hebben (yes, het ligt niet aan ons). Als ik iets kan aanraden is dan ook niet te stoer te willen doen en je limieten te respecteren. 4 dagen wandelen is al uitdagend genoeg. Je wil tenslotte de komende weken niet verpesten door een blessure.

Picknickplaatsen onderweg

Verspreid over de route vind je verschillende banken. Behalve net wanneer je nood hebt aan een break. Qua picknickplek kunnen we deze plekken aanraden:

• Etappe 1: Na ongeveer 10 km wandelen passeer je een beekje en een kastje waarin je je naam kunt achterlaten in een boek als hiker van deze route. Op de bank ernaast of net voordien aan het brugje of een grote boom even daarvoor vonden we de beste lunchplek.
• Etappe 2: Na ongeveer 12 a 13 km wandelen, nadat je een kleine kilometer op een gewone weg wandelde, duik je een natuurgebied in: ‘La Vieille Rochette’. Hier vind je de beste picknickplek en enkele bankjes.
• Etappe 3: Hier vonden we na 10 km niet echt een ideale plek en we wilden persé 15 km doen voor de middag. Neem dus zeker in de voormiddag even tijd om langs de Lesse kort bij te tanken.
• Etappe 4: We eindigden waar we begonnen, op het terras van Hotel Val de Poix. Dan zat de wandeling er ook helemaal op.

Een zeer uitgebreide beschrijving van de wandeling vind je hier terug op deze uitstekende site waarop je nog heel wat informatie over deze en andere routes terugvindt.

Lusvormig wandelen

Ik ben alvast fan van dit soort lusvormige routes. Geen gedoe met treinen, bussen of extra wagens om weer terug op je startpunt te geraken. Je komt gewoon weer uit aan je startpunt en bent nooit heel ver uit de buurt. Ik kan deze route dan ook heel hard aanbevelen voor al wie een haalbare maar toch uitdagende meerdaagse wandeling zoekt in België om te ontdekken of meerdaags wandelen iets voor jou is.

Het blijft natuurlijk België dus auto- en vliegtuiggeluiden zijn nooit heel ver weg. Dit is misschien het enige minpuntje. Tijdens de route kruis je ook 2x de autosnelweg met bijhorend lawaai. Maar nu hebben we ervaring en vertrouwen genoeg voor een route in meer onherbergzaam gebied. Wie weet zelfs met kinderen. Maar dan korten we de etappes zeker stevig in.

Meer info in een notendop

De landingspagina van de wandelroute ‘Entre Lesse et Lomme’ met uitleg, links en route: https://foretsainthubert.wixsite.com/entrelesseetlomme-nl

De uitgebreide beschrijving van de wandeling: http://www.trekkings.be/entrelesseetlomme.html

Een paklijst en heel wat andere beginnerstips vond ik op deze website: https://hikingadvisor.be/hiking-tips/paklijst-zomer.

Direct de hele trip boeken? Klik op onderstaande links:

• Overnachting 1 in Hotel Val de Poix: boek hier
• Overnachting 2 op bivakzone Bois de Bané: boek hier (links bovenaan de data aanpassen en zoeken)
• Overnachting 3 op Camping Trois Fontaines: boek hier
• Overnachting 4 op bivanzone Bois de Biolin: boek hier (links bovenaan de data aanpassen en zoeken)

Wat wij niet wisten vooraleer we meerdaagse wandelaars werden

Meerdaags wandelen. Op specifieke Facebookgroepen lijkt het een fluitje van een cent te zijn en zo vanzelfsprekend. Ervaren wandelaars zijn dan ook vergeten hoe het was om dit voor de eerste keer te doen. Wij gelukkig nog niet. Vandaar sluiten we hier af met enkele tips, tricks en weetjes:

• Wandelen, hoe moeilijk kan het zijn? De ene voet voor de andere zetten… M’n benen hebben het dan ook nog nooit laten afweten tijdens competitie-atletiek, een halve marathon, een ongetrainde trailrun van 24 km,… Maar wandelen met een rugzak, dat is echt niet van de poes en zet dus wel wat druk op je voeten, benen en gewrichten. Onderschat het dus niet, zoals wij :-). Al was het ook geen onoverkomelijke kommer en kwel. Ik had het wellicht minder leuk gevonden, mocht ik de comfortgrens niet bereikt hebben. Je gaat tenslotte voor een uitdaging. En een nachtje slapen doet écht wonderen!
• Het enige dat op een bivakzone voorzien is, is een composttoilet. En dat is een groot woord. Er staat een soort driepekkel met balken boven een gat in de grond. Op bivakzone Bois de Biolin stond er zelf geen kot rond. 360° view in de bossen. Best apart… Je kan ook gewoon in het bos gaan natuurlijk. Het is dan wel de bedoeling dat je je WC-papier terug meeneemt.
• Douchen, dat kan niet op een bivakzone. Hoogstens wassen in de beek, als die er is. Wat niet het geval was. Check dus de kaart waar het laatste water ligt voor de bivakzone en vul flessen bij voor koken, drinken en wassen.
• Hierboven schreef ik al hoe je water filtert uit de natuur maar nog even herhalen: stromend water opvangen, troebel water even door de koffiefilter, haal het water door een speciaal daarvoor gemaakte waterfilter om er alle bacteriën uit te halen. Om helemaal zeker te zijn kun je er nog chloordruppels aan toevoegen. Of kook het gezuiverde maar niet gefilterde water 5 min. Ook dat is voldoende.
• Toen mijn achillespees begon op te spelen, vond ik het jammer geen wandelstokken meegenomen te hebben. Tot m’n frank viel dat heel het bos vol wandelstokken lag. Net voor ik vertrok stak ik nog een lichte sjaal in m’n zak. Ik had ergens gelezen dat dit handig kon zijn. Zelfs om water te filteren. Bij mij hielp het voor de drukpunten van de rugzak op m’n schouder. Andere handigheidjes voor onderweg die je dreigt te vergeten: wasspelden en washandjes! En blarenpleisters, maar dat lijkt me een evidentie.